Bunaíodh an tAontas Eorpach ar phrionsabal an chomhionannais. Beag beann ar do ghnéas, cine, dath, cúlra eitneach nó sóisialta, gnéithe géiniteacha, teanga, reiligiún nó creideamh, tuairim pholaitiúil nó eile, ballraíocht mionlaigh náisiúnta, sealúchas, breith, míchumas, aois nó gnéaschlaonadh, tá sé de cheart agat go gcaitear leat ar bhonn cothrom agus tú sa tóir ar phost, agus tar éis duit post a fháil, go gcaitear leat ar bhonn cothrom maidir le cinntí a bhaineann le harduithe céime, pá agus coinníollacha oibre.
Tá muid anseo chun tacaíocht a thabhairt duit agus chun cinntiú go gcaitear go cothrom leat. Ba chóir nach bhfeicfí leithcheal i saol na hoibre – bíodh sé ó do cheannasaí, do chuid comhghleacaithe, na bainisteoirí a d’earcaigh tú nó ó dhuine ar bith eile – agus táimid i mbun oibre chun deireadh a chur leis.
Cén fáth go gcaithimid dul i mbun gnímh maidir le comhionannas san AE?
Braitheann 5.23 milliún bean san AE go ndéantar leithcheal orthu san obair
Tá 50% de dhaoine le mhíchumas fostaithe, i gcomparáid le 75% de dhaoine gan mhíchumas
D’fhulaing 47% den daonra LGBTI a ndearnadh suirbhé orthu ar fud na hEorpa de leithcheal nó ciapadh
Céard atá á dhéanamh againn chun déileáil leis?
Ba cheart go mbeadh 33% de phoist stiúrthóirí ar fad ag mná (ós iad an inscne faoi ghannionadaíocht) faoi dheireadh mhí an Mheithimh 2026 de réir dlí de chuid an AE
Bhain 6 mhilliún duine scothaosta leas as buiséad CSE idir 2007 agus 2013
Cuirfear le comhionannas inscne trí infheistíochtaí CSE+ ar luach €84 milliún
Níor chóir go mbeadh deacrachtaí agat post a fháil mar gheall ar an gcreideamh atá agat, d’aois, do mhíchumas, do bhunús eitneach, d’inscne nó do chlaonadh gnéis. Tá reachtaíocht ag an AE chun cosc a chur ar fhostóirí leithcheal a dhéanamh bunaithe ar na critéir seo.
- Mar shaoranach de chuid an AE, tá sé mar cheart agat go gcaitear leat ar bhonn comhrom maidir le cúrsaí earcaíochta, coinníollacha oibre, arduithe céime, pá, rochtain ar oiliúint ghairme, pinsin ghairme agus briseadh. Is féidir le heagraíochtaí comhionannais do thíortha faoi leith cuidiú leat maidir leis na cearta seo a chur i bhfeidhm.
- San AE, tá dualgas ar fhostóirí socruithe réasúnta a sholáthar d’oibrithe faoi mhíchumas. Má tá míchumas ort, féadfaidh tú coigeartuithe a iarraidh ar do thimpeallacht oibre nó ar do ról más gá chun an post a dhéanamh.
Tá sé de cheart agat bheith in ann do chuid oibre a dhéanamh gan bheith buartha go ndéanfar leithcheal ort, go gcuirfear thú san áireamh maidir le cinntí a bhaineann le harduithe pá agus le harduithe céime agus go dtabharfar meas duit. Troideann an AE ar son na ndaoine a ndéantar leithcheal orthu agus tá reachtaíocht ag an AE leis an aidhm chun dul i ngleic le cleachtais neamhchothroma san ionad oibre. Tá sé mar aidhm againn go mbeidh tuilleadh post agus poist níos fearr in ionaid oibre ionchuimsitheacha agus inrochtana.
- Leagann an reachtaíocht maidir le caitheamh comhionann an AE leagtar amach an t-íosmhéid maidir leis an gcosaint a bhaineann le gach duine atá ag maireachtáil agus ag obair san Aontas Eorpach.
- 'Féadfar go dtosnóidh leithcheal i gcoinne tuismitheoirí (go háirithe máithreacha) san ionad oibre le linn toirchis. Breathnaítear ar thuismitheoirí mar dhaoine nach bhfuil chomh tiomanta i leith a gcuid oibre, nach bhfuil chomh solúbtha agus nach bhfuil iontaofa. Le dlíthe an AE chun dul i ngleic leis an leithcheal clúdaítear réimse leathan d'ábhair, ina measc cosaint d’oibrithe atá ag iompar clainne agus do mháithreacha a thugann brollach don leanbh, agus cearta maidir le saoire mháithreachais, atharthachta agus thuismitheoireachta.
- Ón mbliain 2000, chuir an AE cosc ar leithcheal ar bhonn aoise maidir le fostaíocht. Ciallaíonn sé sin, mar shampla, nach féidir le do cheannasaí oiliúint nó ardú céime a choinneáil uait bunaithe ar d’aois.
Ar an meán tuilleann mná 13% níos lú ná fir san AE. I measc phríomhchuspóirí straitéis an AE maidir le comhionannas inscne 2020-2025 ní mór aghaidh a thabhairt ar an mbearna pá inscne agus ar na bunchúiseanna a bhaineann léi.
- Tríd an Treoir maidir le Trédhearcacht Pá a glacadh in 2023 cuidítear lena chinntiú go dtiocfaidh i gcrích prionsabal an phá chomhionann ar obair chomhionann
- Trí rialacha an AE maidir le cothromaíocht oibre is saoil cuirtear ar chumas tuismitheoirí agus cúramóirí cothromaíocht níos fearr a aimsiú idir a gcuid oibre agus a saol teaghlaigh agus cothaítear comhroinnt níos fearr freagrachtaí idir mná agus fir.
- Mar gheall ar rialacha an AE maidir le Cothrom Inscne ar Bhoird Chorparáideacha, bíonn sé de dhíth ar chomhlachtaí móra liostaithe 40% ar a laghad den inscne faoi ghannionadaíocht (mná faoi láthair) a cheapadh mar stiúrthóirí neamhfheidhmiúcháin do chomhlachtaí liostaithe, nó mar 33% de na stiúrthóirí uile.
In ainneoin an dul chun cinn atá déanta le deich mbliana anuas, tá bacainní suntasacha fós le sárú ag daoine faoi mhíchumas agus tá riosca níos airde acu ó bhochtaineacht agus ó eisiamh sóisialta.
Ghlac an Coimisiún Eorpach leis an Straitéis maidir le Cearta Daoine faoi Mhíchumas 2021-2030 chun athrú dearfach a dhéanamh ar shaol daoine faoi mhíchumas san AE agus níos faide i gcéin. I measc a phríomhthionscnamh áirítear na nithe seo:
- Sa Phacáiste Fostaíochta le haghaidh daoine faoi mhíchumas leagtar amach sraith gníomhartha chun staid fostaíochta daoine faoi mhíchumas a fheabhsú, ó chleachtais fostaíochta agus soláthar socruithe réasúnta, go neartú na seirbhísí poiblí a chuidíonn le daoine faoi mhíchumas post a aimsiú agus a choinneáil.
- Feidhmeoidh Cárta Míchumais Eorpach mar chruthúnas ar stádas míchumais agus tabharfaidh sé rochtain chothrom do shealbhóirí cártaí ar choinníollacha speisialta agus ar chóireálacha fabhracha áit ar bith san AE.
- Le cárta páirceála Eorpach do dhaoine faoi mhíchumas deimhnítear go n-úsáidfear spásanna páirceála agus saoráidí atá curtha in áirithe do dhaoine faoi mhíchumas i ngach tír san AE agus tiocfaidh sé in ionad na gcártaí páirceála náisiúnta.
